نوشته‌ی :فيصل بن عبدالله العَمری؛ (دعوتگر، مشاور خانواده و مربی خبره در زمینه رشد بشری) مترجم: فاطمه شمسی با تلخیص محدوده‌ی حجاب زن در برابر زنان دیگر و در برابر محارمش را الله متعال در کتاب خود، در این آیه، چنین فرموده است: «..وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء …….» [النور:۳۱] (و زينت خويش را نمايان نسازند، مگر آن مقدار و آن چيزهایی كه ( طبيعةً ) پيدا مي‌گردد، و چارقد و روسري‌هاي خود را بر يقه‌ها و گريبان‌هايشان آويزان كنند ( تا گردن و سينه و اندام‌هایي كه احتمالاً از لابلاي چاك پيراهن نمايان مي‌شود، در معرض ديد مردم قرار نگيرد ) و زينت ( اندام يا ابزار ) خود را نمودار نسازند مگر براي شوهرانشان، پدرانشان، پدران شوهرانشان، پسرانشان، پسران شوهرانشان، برادرانشان، پسران برادرانشان، پسران خواهرانشان، زنان (همكيش) خودشان، كنيزانشان، دنباله رواني كه نياز جنسي در آنان نيست ( از قبيل: افراد مخنث، ابلهان، پيران فرتوت، اشخاص فلج )، و كودكاني كه هنوز بر عورت زنان آگاهي پيدا نكرده‌اند ( و چيزي از امور جنسي نمي‌دانند )) زینت دو نوع است: زینت پنهان(خفی): که شامل مکان قرار گرفتن گوشواره، خلخال، دستبند و گردنبند می‌شود. و زینت ظاهری: که همان لباس ظاهر است و بنا به عادت، هنگام خارج شدن پوشیده می‌شود (مانند عباء در زمان ما) ابن جریر رحمه الله روایت می‌کند که ابن مسعود رضی الله عنه چنین گفته‌اند: زینت دو است: (زینت) ظاهری که همان لباس است و زینت پنهان، خلخال‌ها و گوشواره‌ها و دستبندها می‌باشند. (تفسير الطبري :۱۹/۱۵۵, ط. أحمد شاكر) از منظری دیگر نیز می‌توانیم زینت را تقسیم کنیم: زینت اول: آن زینتی است که زن می‌تواند در مقابل دیگر زنان و هم‌چنین محارمش آشکار کند و در واقع شامل اعضایی می‌شود که غالبا پیدا می‌گردد و نمی‌توان هنگام حرکت کردن از آن پرهیز نمود؛ مانند: سر، مو، گردن، قسمت بالای سینه (محل قرار گرفتن گردنبند)، بازو، قسمت پایین ساق پا و چیزهایی از این قبیل. نوع دوم: زینتی است که نمی‌توان هنگام خارج شدن از خانه از آن پرهیز کرد؛ مانند عبا که لباس ظاهری زن به حساب می‌آید و چیزهایی از این قبیل. پس زن نمی‌تواند در برابر دیگر زنان وهمچنین محارمش، با لباسی خارج شود که عورتش را آشکار می‌سازد؛ لباس‌هایی که در واقع از عورت خفی او بیشتر است. دلیل آن سیاق آیه‌ی نور است. در این آیه الله به زن، اجازه ی آشکار کردن زینتش را در برابر محارم و زنان، در کنار هم آورده است و این نشان می‌دهد آن زینتی که زن حق دارد در برابر دیگر زنان نمایان سازد همان زینتی است که اجازه دارد در مقابل محارمش آشکار کند. قاضی عیاض رحمه الله می‌فرماید: دیگر قسمت‌های بدن او (زن) برای محارم عورت است؛ مگر سر، مو، بازوها و آن چه بالاتر از منطقه‌ی انداختن گردنبند است.(إكمال المعلم شرح صحيح مسلم:۲/۱۰۱) در کتاب خدا و سنت پیامبر او صلی الله علیه و سلم نیز، هیچ دلیلی وجود ندارد مبنی بر این که زن اجازه دارد در برابر زنان دیگر قسمت‌های فتنه انگیز بدنش مانند کمر، سینه، کتف، شکم، ساق پا و … را آشکار نماید، چه این با لباس‌هایی باشد که رنگ پوست او را مشخص می‌کند، چه با لباس‌های تنگی که جزئیات بدنش را نشان می‌دهد. تمامی این موارد، در شرع خدا جایز نمی‌باشد. هم‌چنین باید دانست دلیلی وجود ندارد مبنی بر این که عورت زن در برابر زنان دیگر، از ناف تا زانوست. فتوای کمیته‌ی دائمی افتای عربستان سعودی کمیته‌ی دائمی افتای عربستان سعودی فتوایی صادر کرده بود که در آن چنین آمده است: “ظاهر قرآن دلالت بر این دارد که زن در برابر زن دیگر به همان مقداری اجازه دارد بدن خود را آشکار سازد که در مقابل دیگر محارمش، چنین اجازه‌ای به او داده شده است و در واقع شامل آن قسمت‌هایی می‌شود که بنا به عادت در خانه و محل کار (به شرطی در محل کار نامحرم نباشد) آشکار می‌کند، همان گونه که الله متعال فرموده‌اند: «وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ …» و زينت ( اندام يا ابزار ) خود را نمودار نسازند مگر براي شوهرانشان، پدرانشان، پدران شوهرانشان، پسرانشان، پسران شوهرانشان، برادرانشان، پسران برادرانشان، پسران خواهرانشان یا زنان ( همكيش ) خودشان … . اگر این آیه را به عنوان نصی از قرآن بپذیریم، باید بدانیم که سنت پیامبر صلی الله علیه و سلم نیز بر آن دلالت داشته است و زنان پیامبر صلی الله علیه و سلم و صحابه و تابعین ایشان تا عصر حاضر، بدان عمل کرده‌اند. منظور از این که “بنا به عادت در خانه آشکار می‌شود” آن قسمت‌هایی است که معمولا در خانه نمایان می‌شود و اگر آشکار نشوند فعالیت زن را مختل می‌سازد و بر زن دشوار است که از آن پرهیز نماید مانند سر، دست، گردن، پا. اما گسترش دادن این محدوده‌ها، راهی است برای این که زن به فتنه کشیده شود یا هم جنسانش به فتنه بیفتند”(فتاوى اللجنة الدائمة: ۱۷ / ۲۹۲) پس جایز نیست زن عورتش را در برابر دیگر زنان و همچنین محارمش نمایان سازد و لباس‌هایی برهنه و کوتاه استفاده کند یا در مقابل آن‌ها شلوار تنگ یا چیزهایی از این قبیل بپوشد. به علاوه زن اجازه ندارد به عورت زن دیگر نگاه کند. پیامبر صلی الله علیه و سلم می‌فرمایند: ( لا تنظر المرأة إلى عورة المرأة) زن نباید به عورت زن دیگر نگاه کند (روایت مسلم). پس هرگاه زن مسلمان خواهر مسلمانش را دید که این گونه لباس‌ها را پوشیده است بر او واجب است که او را نصیحت کند و به او گوشزد نماید. هم‌چنین زن مسلمان نباید در مجلسی که چنین لباس‌هایی پوشیده شده است بماند مگر با فروگرفتن چشم و محافظت نمودن از نگاهش. الله متعال چنین می‌فرماید: «…وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ …» [النــور: ۳] و به زنان مؤمنه بگو: چشمان خود را ( از نامحرمان ) فرو گيرند ( و چشم‌چراني نكنند) و عورت‌هاي خويشتن را ( با پوشاندن و دوري از رابطه نامشروع ) مصون دارند. باید دانست که فرو گرفتن چشم در این گونه مجالس کار سختی است پس راه حلی که می‌ماند همان ترک مجلس است. بر زن مسلمان واجب است برای این که دین، انسانیت و عفتش سالم باقی بماند این گونه مجالس را ترک کند. منبع: صید الفوائد